Monday, November 23, 2009

ХААН ХҮНИЙ 35 ЭРДЭМ

1. Сайн бүхний үндэс – билэг оюун төгсөх
2. Энэ ба хойт хэргийг санаж сэтгэлээ шинжих
3. Буяны дээд багшийг шүтэх/мэдлэгтэй хүмүүсийг хүндлэх, дагах/
4. Буруу явдалтай хилэнцэт нөхрийг үл тэвчих
5. Гэм бүгдийн гарах орон буруу үзлийг тэвчих
6. Шалтгаан, үрийн барилдлагыг мэдэх
7. Эрдэм билэг төгөлдөр итгэмжит нөхрийг шүтэх
8. Эрдэмтэй, эрдэмгүй, сайн ба муу ардыг ялган таних
9. Худал хуурмаг өгүүлэгч ардын үгийг үнэнд үл барих, зохист утгаар шинжих
10. Арга башир ихтэй, ач тусыг үл санагч муу нөхрийг тэвчих
11. Номын ёсоор явах/хуулийн дагуу/
12. Олон түмний сэтгэлд нийлэмжтэй уран яруу өгүүлэх
13. Эрдэм билгийн дайсан – залхуу хойргыг тэвчих
14. Аливаа үйл хэргийг хийхийн өмнө нягтлан шинжих/бусдын санал сонсох/
15. Хэр хэмжээтэй зоог барих
16. Бууран доройтохын үндэс-үлэмж нойрыг тэвчих
17. Эм хүний үгэнд үл орох/хамааралгүй эмийн үг/
18. Өтгөс, нялхас, дорой буурайг үл хууран мэхлэх
19. Уур хилэнг сайтар дарж, номхон хүлцэнгүй байх
20. Хотол сайн явдал төгсөх
21. Эцэг, эх болон амраг саднаа хайрлах
22. Ард олноо эд агуурсаар гачигдуулахгүй байх
23. Албат иргэдээ алба татвараар дарахгүй байх
24. Хэрцгий догшин авиргүй, урсгал зөөлөн сэтгэлээр ард олноо жаргаах
25. Өвөг дээдсийн өв уламжлалыг хадгалан хамгаалах

26. Хамаг амьтны тусын тулд өглөгт хичээх

27. Цаг үргэлж үнэн өгүүлэхийг хичээх
28. Тачаал, шуналын сэтгэлийг үл хэрэгсэх
29. Чухаг дээд гурвыг шүтэх
30. Сайн нөхрийг шүтэх
31. Үр хүүхдүүдээ хайрлан энхрийлж, сайн мөрд оруулах
32. Ард олноо асран тэтгэх
33. Албат иргэдээ номчлон тэтгэх/гэгээрүүлэх/
34. Өөрийгөө болоод бусдыг арван буяны мөрд оруулах/зөв амьдрах/
35. Дээдийн номыг дэлгэрүүлэх/сургаал, номлол, мэдлэг/